Diet map

Podstawową funkcją żywności jest zaspokajanie głodu. Często w parze idzie również przyjemność z jezdnią, dzielenia czasu wśród bliskich czy wspólnego gotowania. Jednak żywność może stać się także naszym wrogiem i poważnym zagrożeniem. Zwłaszcza jeśli jest niewłaściwie przechowywana, przetwarzana lub spożywana.

Drogą pokarmową do naszego organizmu dostaje się najwięcej substancji szkodliwych. Pobieramy je z żywnością, wodą pitną czy lakami i suplementami. Jak się uchronić, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia zatrucia pokarmowego czy poważnej choroby? Przede wszystkim należy wiedzieć jakie zagrożenia czyhają w zwykłych produktach spożywczych.

Bakterie, jedne z groźniejszych, ale łatwe do wyeliminowania. Oczywiście pod warunkiem, że będziemy przestrzegać pewnych zasad.

Salmonella enterica jest najczęstszą przyczyną zakażeń pokarmowych. Bakteria ta wywołuje salmonellozę. Źródłem zakażenia jest surowy drób oraz jaja. Salmonellą możemy zarazić się, spożywając zanieczyszczoną tą bakterią żywność. Należy zatem uważać na lody, tory i ciasta produkowane z dodatkiem jaj, kogel-mogel, majonezy, sałatki z majonezami, niedopieczony drób lub surowe ciasto z jajkami. Bakteria, która wniknie do przewodu pokarmowego wydziela enterotoksynę, wywołującą miejscowy stan zapalny. Choroba objawia się uciążliwymi biegunkami, wymiotami, a także gorączką. Salmonella jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Może powodować poważne uszkodzenia płodu.

Clostridum botulinum wytwarza toksyny, które powodują botulizm, czyli zatrucie jadem kiełbasianym. Ta niebezpieczna bakteria znajduje się przeważnie w konserwach mięsnych i rybnych. Po spożyciu pokarmu zawierającego toksynę, następuje przedostanie się jej z przewodu pokarmowego do krwiobiegu, skąd trafia ona do obwodowego układu nerwowego. Tam wywołuje paraliż nerwów. Chory ma podwójne widzenie i trudności z przełykaniem. Zatrucie może być niebezpieczne i skończyć się śmiercią w wyniku porażenia mięśni oddechowych. Jeśli chcemy uniknąć zagrożenia powinniśmy dokładnie przyjrzeć się puszce z konserwą. Jeśli występuje na niej charakterystyczny bombaż (uwypuklenie dna lub wieczka) nie należy takiej konserwy nawet otwierać, nie mówiąc już o spożywaniu. Gotowanie je zawartości również nie wyeliminuje niebezpieczeństwa.

Escherichia coli to, bakteria wchodząca w skład flory bakteryjnej człowieka. Są sytuacje, w których może działać patogennie na przewód pokarmowy wywołując zakażenia jelit, objawiające się biegunkami. Blisko połowa przypadków tzw. biegunek podróżnych wywoływana jest właśnie przez ten patogen. E. coli możemy zarazić spożywając pożywnie, na którym bytują bakterie lub pijąc zanieczyszczoną fekaliami wodę. Dlatego zawsze należy wybierać wodę butelkowaną lub z kranu. Nie wolno spożywać wody z nieznanych źródeł czy stojących zbiorników wodnych. Warzywa i owoce (zwłaszcza z przydomowego ogródka) dokładnie myć i obierać przed spożyciem.

Pasożyty i robaki. Źródłem zarażeń pasożytami jest często zanieczyszczona woda, surowe owoce i warzywa lub mięso. W przypadku tych zagrożeń lepiej podjąć dziania prewencyjne i nie dopuścić do wniknięcia pasożyta do organizmu, gdyż walka z nimi bywa niekiedy naprawdę trudna.

Toxoplasma gondi to gatunek chorobotwórczego pierwotniaka wywołującego u zwierząt toksoplazmozę zaś u człowieka chorobę odzwierzęcą (zoonozę). Zarażenie u ludzi odbywa się drogą bezpośrednią np. przez zjedzenie brudnych warzyw zawierających cysty (najprawdopodobniej pochodzące z odchodów kota) lub pośrednią przez zjedzenie niedogotowanego mięsa. W przypadku zdrowych osób toksoplazmoza przebiega często bezobjawowo, chorobą natomiast jest bardzo groźna dla kobiet w ciąży. Zaleca się, aby kobiety planujące ciążę wykonywały profilaktyczne badanie serologiczne. Ciężarne nie powinny czyścić kocich kuwet, aby uniknąć zarażenia. Bezpańskie koty mogą zanieczyścić odchodami żywność, dlatego należy dokładnie myć warzywa i owoce przed ich spożyciem.

Tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata), który może znajdować się w surowym lub niedogotowanym mięsie wołowym. W tkance mięśniowej tych zwierząt mogą znajdować się larwy tasiemca. Jeśli chcemy uniknąć zakażenia surowe mięso wołowe spożywajmy jedynie z pewnych, przebadanych źródeł.

Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica) atakuje wątrobę. Pasożytem tym możemy zarazić się spożywając rośliny, np. rzeżuchę wodną, do której przyczepione są stadia inwazyjne. Choroba może przebiegać bezobjawowo, zaś w czasie migracji motylicy przez wątrobę wywołuje ból brzucha, wzrost enzymów wątrobowych w surowicy krwi, eozynofilię i leukocytozę.

Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) ludzie zarażają spożywając żywność zanieczyszczoną fekaliami, w których znajduje się inwazyjna larwa. Choroba najczęściej przebiega bezobjawowo, choć mogą pojawić się nudności, wymioty, a w czasie wędrówki larwy przez płuca kaszel oraz duszności.

Włosień kręty (Trichinella spiralis) może dostać się do naszego organizmu po spożyciu surowego lub niedogotowanego, nieprzebadanego na obecność włośni mięsa wieprzowego i dziczyzny, które zawierają larwy tego pasożyta. Początkowe objawy zatrucia są nieswoiste. Należą do nich: nudności, wymioty, biegunka. Po jakimś czasie obecne w mięśniach larwy powodują zapalenie, sztywność i bóle mięśniowe. Jeśli chcemy uniknąć zakażenia nie spożywajmy surowego lub niedogotowanego bądź niedosmażonego mięsa wieprzowego. Obecne mięso wieprzowe dostępne na rynku musi być przebadane na obecność włośni.

Echinococcus multilocuralis, wywołuje bąblowicę wielojamową, atakującą głównie wątrobę, gdzie rozwijają się torbiele. Zakażenie może nastąpić po spożyciu zanieczyszczonych odchodami lisów darów runa leśnego (jagód, poziomek, grzybów). Zakażenia u ludzi mogą występować bezobjawowo przez wiele lat. W tym czasie pasożyt zdąży zaatakować wątrobę, płuca lub mózg. Istotne jest, aby bardzo dokładnie (nawet kilka razy) myć owoce leśne. Jagody czy poziomki najlepiej spożywać po obróbce termicznej (w formie pierogów, sosów, dżemów).

Co zrobić, aby żywność była bezpieczna?
Przede wszystkim należy dbać o higienę rąk oraz miejsca pracy.

Ponadto należy:

• myć i dokładnie obierać wszystkie warzywa i owoce, pozwoli to uniknąć wielu zakażeń;
• mięso poddawać obróbce termicznej, gdyż wiele pasożytów ginie w wysokich temperaturach;
• nie spożywać mięs i innych produktów niewiadomego pochodzenia oraz nie pić wody z nieprzebadanych akwenów;
• żywność należy właściwie przechowywać, aby nie uległa zepsuciu;
• nie wolno rozmrażać i ponownie zamrażać tego samego produktu.

Stosowanie się do powyższych zaleceń pozwoli zmniejszyć ryzyko zakażenia pasożytem lub bakterią. Szczególną uwagę na higienę jedzenia powinny zwrócić kobiety w ciąży, osoby starsze, rodzicie i opiekunowie karmiący dzieci oraz przewlekle chorzy.