Cholesterol jest bez wątpienia niezbędnym składnikiem w naszej diecie. Ludzki organizm nie może funkcjonować prawidłowo bez odpowiedniej jego podaży. Jednakże, zdecydowanie częściej mamy do czynienia z jego nadmiarem, co czyni go naszym wrogiem numer jeden. Są jednakże proste i udokumentowane sposoby ograniczenia go w diecie do bezpiecznych poziomów. Jak to zrobić? Najlepiej zaufać racjonalnej diecie.
Cholesterol - to organiczny związek chemiczny obecny w organizmach zwierzęcych. Jest to lipid o budowie steroidowej, który do naszego organizmu dostaje się dwoma drogami:
1) na drodze syntezy de novo - organizm, a dokładnie wątroba sam syntetyzuje około 80-85% cholesterolu znajdującego się z ustroju
2) poprzez dostarczenie go wraz z dietą - z tego źródła pochodzi zaledwie 15-20% obecnego w organizmie cholesterolu.
Właściwości cholesterolu
Cholesterol w naszym organizmie pełni wiele ważnych życiowo funkcji, dlatego też jest to tak cenna dla nas substancja. Stanowi on substrat do syntezy takich związków jak:
- hormony płciowe np. testosteron,
- witamina D i jej metabolity,
- kwasy żółciowe,
- glikozydy nasercowe,
- kortykosteroidy.
Cholesterol mimo, iż stanowi niezbędną substancję dla naszego ustroju, w nadmiarze, może przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia i rozwinięcia wielu chorób, które powstaną dla tle hipercholesterolemii.
Wyróżnić możemy dwie główne frakcje cholesterolu, które na nasz organizm oddziaływać będą w przeciwstawny sposób: frakcję HDL (High - density Lipoprotein - Lipoproteiny o dużej gęstości) oraz LDL (Low - density Lipoprotein - Lipoproteiny o małej gęstości). Są to lipoproteiny zawierające w swym składzie wolny oraz zestryfikowany cholesterol. HDL, potocznie, nazywany dobrym cholesterolem transportuje lipidy z organizmu do wątroby, gdzie zostaje on dalej metabolizowany. Natomiast jego frakcja LDL wykazuje negatywne, przeciwne działanie. Transportuje przyłączone lipidy z wątroby do tkanek i naczyń, a przez to sprzyja jego odkładaniu się w tych miejscach. Prowadzić to może do rozwoju zmian miażdżycowych i poważnych problemów zdrowotnych powstałych na jej podłożu tj. zawału serca, udaru mózgu, otyłości, innych zaburzeń lipidowych i hormonalnych. Z tego też powodu osoby, które borykają się z nadmiarem cholesterolu we krwi powinny w trybie pilnym przejść na dietę hipocholesterolemiczną, która ma na celu ograniczanie spożycia tego związku wraz ze spożywaną żywnością.
Co jeść na diecie hipocholesterolemicznej?
Dieta ograniczająca cholesterol to jedna z najczęściej zalecanych pacjentom diet przez dietetyków i kardiologów. Polega na wyeliminowaniu lub ograniczeniu (w zależności od przypadku klinicznego) tego lipidu w diecie. Zdrowy człowiek powinien spożywać do 300 mg cholesterolu na dobę. Osoba po przebytym zawale serca, udarze mózgu lub po prostu zmagająca się z podwyższonymi stężeniami tego związku we krwi obwodowej zobligowana jest spożywać ograniczoną jego ilość, która wynosi maksymalnie 200 mg/ dobę. Jak to zrobić? Sprawa jest dość prosta. Ograniczeniu podlegają zatem wszystkie te produkty, które zawierają cholesterol w zwiększonych ilościach. Zaliczyć do nich możemy podroby (wątróbka, serce, płuca, móżdżek, czy nerki), jak również mięso wołowe, wieprzowe, jaja, masło extra, które oprócz wysokiej zawartości cholesterolu, zawierają także duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych niekorzystnie wpływających na serce i gospodarkę lipidową.
Jakie produkty mogą pomóc w walce z cholesterolem?
Istnieje wiele produktów, które z uwagi na korzystne składniki w nich zawarte pozytywnie wpływają na zmniejszenie cholesterolu we krwi. Niewątpliwie należą do nich:
- czarna herbata, która bogata jest w kwercytynę, zapobiega odkładaniu się cholesterolu i działa przeciwzakrzepowo
- zielona herbata, która wykazuje działanie obniżające ciśnienie i wykazuje właściwości antyoksydacyjne
- warzywa krzyżowe (brukselka, brokuły, kalafior) są dobrym źródłem glutationu, przeciwutleniacza, który zapobiega między innymi powstawaniu wolnych rodników • W diecie należy uwzględnić:
- olej rzepakowy, oliwa z oliwek to bogate w jednonienasycone kwasy tłuszczowe
- olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, krokoszowy, zwierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Jednakże uwaga na ich ilość, gdyż w nadmiarze mogą wykazywać działanie prozapalne
- kukurydza, orzechy włoskie, migdały, ziarna słonecznika to dobre źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych i przeciwutleniaczy (wit. E ,selen)
- płatki owsiane, które zmniejszają stężenie cholesterolu (dzięki obecności beta-glutanu, frakcji rozpuszczalnej błonnika pokarmowego)
- kiełki pszenicy, owsa, soi i innych nasion, zawierają m.in. witaminy C, E, kwasy tłuszczowe omega-3
- makrela, sardynki, orzechy, sezam, które zawierają jeden z najlepszych przeciwutleniaczy ubichinon - koenzym Q 10
- produkty mleczne fermentowane, ze zmniejszoną ilością tłuszczu (bakterie kwasu mlekowego asymilują cholesterol, zwiększając jego wydalanie