Programowanie metaboliczne, to zjawisko wpływu czynników środowiskowych na kształtowanie się procesów metabolicznych dziecka. Wpływ na nie ma zarówno niedobór, jak i nadmiar pokarmu wobec potrzeb dziecka. Oznacza to, że zarówno niedożywienie u dziecka, jak i przekarmianie go trwale moduluje metabolizm dziecka, wpływając na ryzyko otyłości w dorosłym życiu. To programowanie zaczyna się już w życiu płodowym i kontynuowane jest w pierwszych latach życia dziecka.
Jeżeli dziecko jest przekarmiane we wczesnym okresie życia, np. otrzymuje nadmierną ilość węglowodanów, może rozwinąć otyłość w następującym mechanizmie:
Wysokie stężenie glukozy (cukru) we krwi --> zwiększona wrażliwość komórek beta trzustki na insulinę --> zwiększone wydzielanie insuliny (hormonu „wychwytującego” glukozę) --> hipoleptynemia (zmniejszone wydzielanie leptyny - hormonu odpowiedzialnego za odczucie łaknienia) --> nadmierny apetyt --> nadmierna masa ciała --> otyłość (choroba!)
Uczenie dziecka jedzenia nadmiernej ilości węglowodanów, tłuszczu lub białka (które większość osób uznaje za bezpieczny składnik diety i boi się jego niedoborów) niesie duże szkody dziecku, również w jego dorosłym życiu.
Otyłość w dzieciństwie aż 3-krotnie zwiększa ryzyko otyłości w dorosłym życiu. Tendencja nabyta w dzieciństwie jest wyjątkowo trudna do zniwelowania. Należy pamiętać, że nadmierna masa ciała, to nie problem estetyczny, ale przede wszystkim medyczny - stanowi podłoże zaburzeń endokrynologicznych, chorób układu mięśniowego-szkieletowego oraz zaburzeń psychosocjalnych, jak lęk, depresja, odrzucenie przez rówieśników, niska samoocena, czy zaburzenia odżywiania.
Co jest zatem ważne w żywieniu dziecka?
Praktycznie wszystko! To znaczy nie tylko ogólna wartość odżywcza diety, czyli odpowiednie ilości witamin i składników mineralnych, ale również proporcje makroskładników: białek, tłuszczów i węglowodanów. O tym aspekcie diety rzadko kiedy myślimy, a tymczasem nadmiar każdego z tych elementów (również białka!) może doprowadzić do otyłości. Z drugiej stronu niedobór któregoś również jest niebezpieczny w tym newralgicznym okresie życia.
W diecie dziecka powinno być ok. 1-1,5g białka / kg masy ciała/ dobę (w zależności od wieku dziecka)
Tłuszcze powinny dostarczać nie mniej niż 40% zapotrzebowania energetycznego u niemowląt w drugim półroczu życia.
Węglowodany natomiast powinny być uzupełnieniem reszty makroskładników, czyli w praktyce realizować ok. 45-55% zapotrzebowania energetycznego.
Niezwykle istotną rzeczą jest fakt, że pierwsze 3 lata życia stanowią czas intensywnego kształtowania się nawyków żywieniowych, które w znacznej mierze są niezmieniane przez resztę życia. Jeżeli więc podajemy dziecku głównie owoce zamiast warzyw lub zjada ono dużo słodyczy, a napoje dodatkowo dosładzamy, to dzieci nabywają preferencji do smaku słodkiego, która towarzyszy im przez całe życie, wywołując nadmierną podaż pokarmu, skutkującą przyrostem masy ciała. Pomyślmy więc o tym odpowiednio wcześniej!
Dowiedz się więcej!
Rodziców maluchów, zainteresowanych tematyką zdrowego żywienia dzieci, zapraszamy na webinarium na temat prawidłowego rozszerzania diety niemowląt.
W czasie spotkania zostaną omówione wszystkie problematyczne aspekty:
Od czego zacząć? Kiedy gluten, kiedy mleko i inne produkty?
W jakiej formie podawać nowe produkty?
Czy dawać „papki”, czy BLW? Żywność w słoiczkach, czy gotować samemu?
Jak zmniejszyć ryzyko alergii pokarmowej?
Jak sprawdzić, czy pokarm nie szkodzi?
Jak podawać nowe pokarmy, aby dziecko ich nie odmawiało?
Ile dziecko powinno zjeść?
Jak od początku wyrabiać w dziecku zdrowe nawyki żywieniowe?
Będzie wstęp do bardzo modnej metody karmienia dziecka - BLW (baby-led weaning) - czy warto ją zastosować? Czy jest bezpieczna i zgodna z rekomendacjami?
Podstawą wszystkich informacji będą aktualne zalecenia ekspertów Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, hepatologii i Żywienia Dzieci.
Omówiony zostanie każdy miesiąc życia dziecka, z uwzględnieniem, jakie dany etap ma wymagania i czym się charakteryzuje i co wówczas powinna otrzymać nasza pociecha.
Webianrium poprowadzi dietetyk kliniczny, zajmujący się żywieniem dzieci, mgr Justyna Jessa, doktorantka Instytutu Matki i Dziecka.
Więcej w linku:
