Nadmierne kilogramy i związana z tym nadwaga, bądź otyłość to wynik zaburzeń w procesach pobierania pokarmu, a także jego metabolizmu. Ostatnio uzyskane badania (pochodzące głównie z eksperymentów na zwierzętach) wykazały, iż skład mikroflory u szczupłych osobników jest bardzo odmienny od tych otyłych. Sugeruje to związek, pomiędzy bakteriami bytującymi w naszych jelitach, a tendencją do tycia lub zachowania szczupłej sylwetki.
Przewód pokarmowy człowieka nie jest jałowym układem trawiennym. Na całej jego długości bytuje aż 1014 różnych gatunków bakterii, lecz większość z nich zlokalizowana jest w jelitach. Bakterie te tworzą zorganizowaną strukturę, która nazywana jest w literaturze mikroflorą jelitową (mikrobiotą). Stanowi ona ponad 2kg suchej masy w naszym ciele co sprawia, że tworzy ona złożony, skomplikowany i zależny od siebie ekosystem.
W trakcie rozwoju płodowego nasz układ pokarmowy jest zupełnie jałowy. Bakterie rozpoczynają jego kolonizację w trakcie porodu siłami natury. Jako pierwsze, jelito zasiedlają bakterie z rodziny Streptococcus spp. i Escherichia spp. W trakcie naszego wzrostu i rozwoju ewoluuje także nasza mikroflora jelitowa. Dlatego też skład flory bakteryjnej człowieka dorosłego różni się od mikroflory dziecka, jednak należy zaznaczyć, iż około 2 roku życia skład bakterii najmłodszych zaczyna powoli przypominać mikroflorę swoich rodziców.
Dlaczego mikroflora jelitowa jest tak dla nas istotna? Bo odpowiada za wiele funkcji w naszym organizmie i przynosi nam wiele korzyści:
- Odpowiada za wzrost i dojrzewanie enterocytów (budują ścianę jelita)
- Wspomaga czynność motoryczną przewodu pokarmowego
- Wzmacnia układ odpornościowy (blokuje wstęp dla patogenów)
- Wspomaga wątrobę w metabolizmie leków i innych farmaceutyków
- Rozkłada występujące w pożywieniu toksyny i inne karcynogeny
- Fermentuje niestrawione resztki pokarmowe z wytworzeniem dobroczynnych dla śluzówki jelita krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych
- Redukuje stany zapalne
- Produkuje witaminy tj. witaminy K, B12, biotyna
Związek mikroflory jelitowej z masą ciała
Wpływ działalności metabolicznej mikroflory jelitowej na nasz organizm nie jest obojętny. Bakterie te pozwalają na pozyskiwanie energii z niestrawionych przez enzymy układu pokarmowego resztek pokarmowych. Energia ta magazynowana jest w postaci tkanki tłuszczowej w celu dalszego jej wykorzystania w innych procesach energetycznych ustroju. Oznacza to, iż przerost mikroflory może okazać się niekorzystny ze względu na ilość kalorii, jaka będzie produkowana przez te mikroorganizmy, a tym samym wykorzystywana i gromadzona w ustroju. Może to tłumaczyć różnice pomiędzy stanem i składem bakterii jelitowymi, a masą ciała.
Wyjaśniając ten przypadek Beckhed i wsp. wykazali, iż bardzo istotny jest także skład naszej flory jelitowej. To właśnie od niej zależy rodzaj procesów metabolicznych odbywających się w naszym ciele. U osób, u których skład mikroorganizmów w jelitach jest zaburzony odkryto nasilone wchłanianie monosacharydów (glukozy, fruktozy), a także zwiększoną produkcję lipidów w wątrobie. Nasilone jest także magazynowanie energii w postaci tłuszczu poprzez zwiększoną aktywność enzymu: lipazy lipoproteinowej. Wynika z tego, iż zaburzony skład mikroflory przyczyniać się może nie tylko do nadmiaru masy ciała w postaci nadwagi i otyłości, ale także do zaburzeń pracy wątroby i szeregu zaburzeń metabolicznych z hiperlipidemią na czele.
Jak dbać o prawidłowy skład mikroflory jelitowej?
Najważniejsza jest prawidłowa, zbilansowana dieta. Należy unikać żywności przetworzonej, bogatej w kwasy tłuszczowe typu trans. One to działają niekorzystnie na skład flory powodując jej zaburzenia. Negatywne działanie wykazuje także palenie papierosów oraz spożywanie alkoholu. Wspomagająco na mikroorganizmy butujące w jelitach działają produkty mleczne, szczególnie fermentowane, przy wytworzeniu których użyte zostały bakterie fermentacji mlekowej. Do takich produktów zaliczyć można: jogurt, kefiry, maślanki, mleko acidofilne. Świetnie sprawdzą się także twarogi, a nawet sery żółte. W stwierdzonych zaburzeniach składu flory najskuteczniejsza okazuje się terapia probiotykami w postaci doustnej (głównie tabletek i kapsułek). Suplementy takie zawierają wyselekcjonowane szczepy, które najlepiej stosować dobierając podgatunek do danej jednostki chorobowej. Możemy łączyć probiotyki z prebiotykami. Dzięki temu otrzymujemy synbiotyki, który nie tylko dostarczy nam samych bakterii, ale także zawarta jest w nim pożywka dla nich tworząc idealne warunki do ich namnażania się i rozwoju.
Warto więc zanim przystąpimy do jakiejkolwiek diety odchudzającej pomyśleć, czy opisywany wyżej problem nas nie dotyczy. Gdyż połączenie diety redukującej i terapii probiotykami może okazać się najskuteczniejszym rozwiązaniem.
