Diet map

Mleko, chyba najbardziej kontrowersyjny składnik diety przez wielu ekspertów polecany w racjonalnym żywieniu, ale coraz częściej krytykowany za negatywny wpływ na nasze zdrowie. Czy mleko krowie to faktycznie pokarm wyłącznie dla cieląt?

Mleko to produkt wytwarzany przez zwierzęta (krowy, kozy, owce). Po wydojeniu zwierzęcia mleko podlega kolejnym procesom, w po których staje się mlekiem bezpiecznym pod względem mikrobiologicznym i zjadliwym dla większości mieszczuchów. Owa produkcja mleka przystosowuje je do sprzedaży. Proces ten obejmuje kilka etapów: począwszy od odbioru mleka surowego (prosto od krowy), poprzez czyszczenie, standaryzację zawartości tłuszczu, pasteryzację lub sterylizację na rozlewaniu do opakowań skończywszy.
Surowe mleko krowie zawiera sporo tłuszczu (około 4%), jednak dzięki procesowi normalizacji ilości tłuszczu otrzymujemy produkt o zmniejszonej zawartości tego składnika. Na rynku mamy dostępne mleka tłuste, zagęszczone i odtłuszczone. Warto pamiętać, że obniżanie zawartości tłuszczu zmienia smak mleka oraz sprawia, że ilość i przyswajalność witamin jest gorsza.

Kontrowersje wokół mleka
Największą kontrowersją jest fakt, iż mleko krowie ma odmienny skład od składu mleka ludzkiego. Z uwagi na to krowie przeznaczone jest dla cieląt, a ludzkie dla niemowląt. Przeciwnicy mleka pochodzącego od zwierząt argumentują, że skład mleka matki jest optymalny do wzrostu dziecka danego gatunku. Jest w tym nieco racji. W mleku krowim jest więcej białka, sodu i niekorzystny dla ludzi stosunek wapnia do fosforu. Mleko kobiece jest dopasowane składem do potrzeb najmłodszych i charakteryzuje się dobrym stosunkiem wapnia do fosforu oraz mniejszym stężeniem sodu, co jest ważne w utrzymaniu prawidłowej pracy nerek.

Kolejnym argumentem jest fakt, iż mleko przeznaczone dla maluchów jest coraz gorzej tolerowane przez dorastający organizm. Wraz z wiekiem wielu z nas nabywa nietolerancji na mleko. Zwłaszcza mleko krowie, które dostępne jest w sklepie. I to jest jedna z głównych przyczyn wykluczania lub zachęcania do rezygnacji z mleka. Najczęstszym powodem nietolerancji jest laktoza, cukier mleczny zbudowany z glukozy i galaktozy. U części występuje niedobór enzymu, rozkładającego laktozę. Dlatego tak duży odsetek populacji osób dorosłych ma problem z tolerowaniem mleka i produktów z niego wytwarzanych (jogurty, sery). Nietolerancja laktozy objawia się dokuczliwymi dolegliwościami, występującymi po spożycia mleka lub nabiału. Słodkie mleko może być źle tolerowane także w niektórych schorzeniach przewodu pokarmowego (choroba Leśniowskiego i Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego). Szacuje się, że problem nietolerancji laktozy może dotyczyć co piątej osoby dorosłej. W takiej sytuacji wykluczenie mleka jest koniecznie. Bardzo istotne jest zastąpienie go produktami, które dostarczą odpowiednią ilość wapnia.

Argumenty za piciem mleka
Według Instytutu Żywności i Żywienia mleko jest niezbędnym elementem naszej diety i każdy z nas powinien wypijać szklankę mleka dziennie i włączyć do diety nabiał. Mleko to bogactwo wapnia, witaminy D i dobrze przyswajalnego białka. To argumenty przemawiające za wprowadzaniem mleka do codziennego jadłospisu. Wapń pochodzący z produktów roślinnych nie jest tak dobrze wchłaniany jak ten z mleka. Dlatego, zdaniem ekspertów, tak ważną rolę w naszej diecie odgrywa mleko i nabiał.

Naszym zdaniem wykluczenie mleka jest zasadne jedynie w przypadku nietolerancji, alergii na białko mleka krowiego lub ze względów etycznych (dieta wegańska). Owszem, istnieją alternatywne źródła wapnia (sardynki, jarmuż, morele, figi, mak) jednak z tych produktów wapń jest znacznie gorzej przyswajalny. Nie powinniśmy zatem wykluczać produktów mlecznych zbyt pochopnie. Jeśli decydujemy się na to skonsultujmy jadłospis z dietetykiem, który pomoże nam dostarczyć odpowiednią ilość wapnia. Zaleca się około 1000-1200 mg dziennie. Taka dawka to profilaktyka krzywicy u dzieci i osteoporozy u dorosłych.